Zarządzanie dopasowane, znane również jako zarządzanie sytuacyjne (ang. situational leadership), to koncepcja zarządzania, która zakłada, że styl przywództwa powinien być dostosowany do specyficznych potrzeb i możliwości zespołu oraz sytuacji, w jakiej się znajduje. Zamiast stosować jeden uniwersalny styl zarządzania, liderzy powinni elastycznie dostosowywać swoje podejście w zależności od poziomu kompetencji, zaangażowania i doświadczenia pracowników, a także charakteru zadania.
Kluczowe zasady zarządzania dopasowanego:
Dostosowanie stylu przywództwa do poziomu dojrzałości pracownika:
- Zarządzanie dopasowane opiera się na rozpoznawaniu poziomu dojrzałości (kompetencji i motywacji) każdego pracownika. Poziom dojrzałości może się różnić w zależności od zadania i sytuacji, dlatego lider musi regularnie oceniać, na jakim etapie znajduje się dany pracownik.
- Dojrzałość pracownika jest opisywana w kontekście dwóch głównych czynników:
- Kompetencje: Wiedza, umiejętności i doświadczenie potrzebne do wykonania danego zadania.
- Zaangażowanie: Motywacja, pewność siebie i gotowość do podjęcia zadania.
Cztery style przywództwa:
- Dyrektywny (S1) – niskie kompetencje, wysokie zaangażowanie: Lider podejmuje decyzje samodzielnie i ściśle kieruje pracą pracownika, który potrzebuje szczegółowych instrukcji i wsparcia.
- Konsultacyjny (S2) – niskie/średnie kompetencje, zmienne zaangażowanie: Lider nadal dostarcza dużo wskazówek, ale zaczyna angażować pracownika w podejmowanie decyzji, motywując go i pomagając rozwiązywać problemy.
- Wspierający (S3) – wysokie kompetencje, niskie/zmienne zaangażowanie: Lider zmniejsza ilość instrukcji technicznych i skupia się na wspieraniu emocjonalnym oraz motywowaniu pracownika, który ma odpowiednie umiejętności, ale może potrzebować wsparcia psychologicznego.
- Delegujący (S4) – wysokie kompetencje, wysokie zaangażowanie: Lider przekazuje pełną odpowiedzialność za zadanie pracownikowi, który jest zarówno kompetentny, jak i zmotywowany. Pracownik działa samodzielnie, a lider monitoruje wyniki.
Elastyczność w podejściu:
- Zarządzanie dopasowane wymaga od lidera umiejętności płynnego przechodzenia między różnymi stylami przywództwa, w zależności od okoliczności. Lider musi umieć szybko ocenić sytuację, rozpoznać potrzeby pracowników i odpowiednio zareagować.
- Ten model zakłada, że pracownicy mogą zmieniać swój poziom dojrzałości w zależności od zadania, dlatego liderzy muszą regularnie dostosowywać swoje podejście.
Rozwój pracowników:
- Celem zarządzania dopasowanego jest nie tylko efektywne kierowanie zespołem, ale także rozwijanie pracowników, aby stawali się coraz bardziej samodzielni i kompetentni. W miarę rozwoju ich umiejętności i motywacji lider stopniowo przekazuje im więcej odpowiedzialności.
Korzyści z zarządzania dopasowanego:
- Zwiększona efektywność: Elastyczne dopasowanie stylu zarządzania do potrzeb pracowników prowadzi do lepszego wykorzystania ich potencjału.
- Lepsza motywacja: Pracownicy czują się bardziej zmotywowani, gdy styl zarządzania odpowiada ich aktualnym potrzebom – od wsparcia w początkowej fazie po większą autonomię, gdy stają się bardziej kompetentni.
- Szybszy rozwój: Poprzez odpowiednie wsparcie liderzy pomagają pracownikom rozwijać nowe umiejętności i pewność siebie, co przekłada się na ich profesjonalny rozwój.
- Lepsza adaptacja do zmian: Elastyczne zarządzanie pozwala szybciej reagować na zmieniające się warunki rynkowe, potrzeby zespołu lub priorytety organizacji.
Zarządzanie dopasowane opiera się na zasadzie, że nie ma jednego idealnego stylu przywództwa. Kluczem do skutecznego zarządzania jest zrozumienie, że każdy pracownik i sytuacja wymagają indywidualnego podejścia, a lider musi potrafić dynamicznie dostosowywać swoje metody działania, aby maksymalizować efektywność i rozwój zespołu. Więcej dowiesz się na szkoleniu z zarządzania zespołem